Pinyin Mastery – leer Pinyin en wordt meester in Chinese uitspraak

Chinees is niet de makkelijkste taal om te leren en ik heb zelf ook vaak op het punt gestaan de handdoek in de ring te gooien. De combinatie van ingewikkelde uitspraken, moeilijke karakters en lange zinnen kunnen je ontmoedigen, maar met onderstaande tips & tricks kom je er wel! Neem je tijd, volg BaoziTV op de voet en ga van nul naar vloeiend in het Chinees! Met het lezen van dit artikel leg je de basis voor het leren van Chinees. Door het leren van Pinyin wordt je een meester in Chinese uitspraak!

Waarom is een meester worden in Pinyin zo belangrijk?

Omdat het Chinees geen fonetische taal is, kun je niet meteen aan het schrift zien hoe het wordt uitgesproken. Daarom heeft het Chinees naast Chinese karakters ook een systeem om de uitspraak van de karakters op te schrijven in Latijnse letters. Dit systeem wordt ook wel Hanyu Pinyin genoemd. Je kunt basis achtergrondinformatie over Pinyin lezen in dit andere BaoziTV artikel. Hier gaan we dieper in op de Pinyin, leer je veel gemaakte fouten te voorkomen en krijg je handige tips om de Pinyin onder de knie te krijgen. 

Pinyin als basis

Om te beginnen heb je Pinyin dus nodig om de uitspraak van een karakter te leren. Als je weet hoe je Pinyin op de juiste manier moet lezen, weet je ook hoe je een karakter moet uitspreken, omdat deze twee dingen aan elkaar zijn gelinkt. Hoe beter je de Pinyin leert bij een karakter, hoe beter je algemene uitspraak van het Chinees zal zijn. 

Bovendien heb je Pinyin nodig voor het typen van Chinese karakters in je mobiel of op je computer. Als je een Chinees toetsenbord installeert kun je Chinese karakters invoeren op je qwerty toetsenbord door Pinyin te typen. Als je lekker met je Chinese vrienden (link naar: hoe maak je vrienden in het Chinees) wilt chatten gebruik je Pinyin dus dagelijks! 

Pinyin is ook belangrijk voor het leren van de tonen. Het Chinees is een toontaal, en het Mandarijn heeft wel 5 verschillende tonen. Deze tonen worden aangegeven met streepjes boven de Pinyin woorden, waardoor je weet op welke toon dit woord moet worden uitgesproken. 

Je kunt het leren van Pinyin ook wel als de basis van je leerweg zien. Als je Pinyin niet gemasterd hebt kun je het nog wel eens moeilijk krijgen met het vloeiend worden in Chinees. 

Funfact: Chinese kinderen beginnen ook met het leren van Pinyin voordat ze beginnen aan de andere onderdelen van de Chinese taal. Dit gaat vaak nog op een hele ouderwetse en gedisciplineerde manier waarbij een hele kinderklas tegelijkertijd alle klanken op dreunt.

Het ultieme Pinyin alfabet overzicht

Pinyin is dus eigenlijk een soort alfabet met letters die wij gewoon kunnen lezen. Dit alfabet is onder te verdelen in twee delen. Het bovenste deel bestaat uit alle klinkers en het onderste deel bestaat uit medeklinkers. Je kunt klanken uit het bovenste deel koppelen met klanken uit het onderste deel en zo woorden vormen. Dit zijn dan ook alle Chinese klanken die in het Mandarijn bestaan. Als je deze goed onder de knie hebt kun je alle Chinese woorden uitspreken. Kijk maar eens in de tabellen hieronder. Aan de rechterkant zie je hoe de klanken moeten worden uitgesproken met de Nederlandse uitspraak. 

De bovenste helft

Pinyin
a – o – e – i – u – ü
ai – an – ang – ao – ong – ou
ei – en – eng – er
ia – ian – iang – iao
ie – in – ing – iu – iong
ua – uai – uan – uang
ui – un – uo
üe – üan – ün

Nederlandse uitspraak

aa – oh – uh – ie – oe – uu
aai – an – ang – auw – ong – oow
eej – un – ung – ar
ie’aa – ie’en – ie’ang – ie’au
ie’eh – in – ing – ie’oow – ie’ong
oe’a – oe’ai – oe’an – oe’ang
oe’eej – oe’un – oe’o
uu’e – uu’an – uu’un

De onderste helft

Pinyin

b – p – m – f
d – t – n – l
z – c – s
zh – ch – sh
j – q – x
g – k – h
r – y – w

Nederlandse uitspraak

boh – poh – moh – foh
duh – tuh – nuh – luh
tz – ts – ss
dzj – tzj – shj
tjie – tsjie – ssjie
guh (engelse g) – kuh – gguh
rzj – jie – woe

Sanne Laoshi’s ervaring: De Chinese uitspraak kan in het begin best moeilijk zijn, maar Pinyin is echt een handig hulpmiddel. Ikzelf heb het leren van Pinyin altijd heel serieus genomen en heb gemerkt dat Chinezen vaak erg onder de indruk zijn als ik zi-ci-si- en zhi-chi-shi goed uitspreek met duidelijk onderscheid. Als je dit goed aanleert zul je daar zeker mee opvallen en boven de andere Chinees-lerenden uitsteken.

Hoe gebruik je Pinyin?

Als je weet hoe je alle individuele klanken moet uitspreken kun je beginnen met het combineren van klanken en het maken van woorden. Je kunt bovenstaande tabel gebruiken bij het maken van combinaties. Probeer maar eens een letter van de onderste helft te combineren met een klank uit de bovenste helft.

Bijvoorbeeld: b + ao = bao z + i = zi → bāozi = gestoomd broodje (包子）

zh + ong = zhong w + en = wen → zhōngwén = Chinees (中文)

Er bestaan in totaal 409 combinaties die gebruikt worden in het Mandarijn. Dat zijn er dus eigenlijk helemaal niet zo veel. Het nederlands heeft bijvoorbeeld veel meer meer verschillende mogelijke klanken. Als je er even goed voor gaat zitten kun je de Pinyin dus zo onder de knie hebben. Er zijn nog wel wat uitzonderingen en onmogelijke combinaties in bovenstaand Pinyin overzicht. Trap niet in de veel gemaakte fouten!

De 10 meest gemaakte fouten bij Pinyin

1. Retroflex: Dit klinkt misschien wat vreemd, maar de klanken zh, ch, sh moeten worden uitgesproken met de tong omhoog gekruld. Deze klanken worden ook wel retroflexe klanken genoemd. Waarschijnlijk moet je dit een paar keer hardop uitspreken voordat je het verschil onder de knie krijgt. Het is wel een heel belangrijk verschil want het woord krijgt een andere betekenis als je het uitspreekt zonder retroflex.
2. De klanken ‘uo’ en ‘ou’ lijken heel erg op elkaar in Pinyin, maar de uitspraak is weldegelijk heel anders. ‘uo’ wordt uitgesproken als oe’o en ‘ou’ wordt uitgesproken als oow. Haal deze twee dus niet door elkaar.
3. De letter ‘i’ wordt in het Chinees vaak bijna niet uitgesproken. ‘Zi’ wordt dan ook niet uitgesproken als tzie maar als tz. Hetzelfde geldt voor de klanken si, ci, zhi, shi, chi, yi, ri, j, q, x.
4. Soms verandert de uitspraak van een klinker achter een bepaalde (mede)klinker. Opzichzelfstaand wordt ‘a’ uitgesproken als aa, maar ‘ian’ klinkt als ie’en, niet als ie’an. Hier wordt de ‘a’ dus meer uitgesproken als een eh in plaats van aa. Andere voorbeelden hiervan zijn: xuan, juan, quan, yuan. Deze worden uitgesproken als ssuu’en, dzjuu’en, tzjuu’en, juu’en.
5. Soms worden twee klanken achter elkaar gezet, maar apart uitgesproken. Er komt in de Pinyin dan een hoge komma tussen de klanken. Xi’an wordt dus uitgesproken als xi + an = sie aan. Xian wordt uitgesproken als ssie’en.

De vijf Chinese tonen

De tonen zijn heel belangrijk in het Chinees, omdat het een toontaal is. Dit is een taal waarbij de betekenis van een woord afhankelijk is van de toon waarop het woord wordt uitgesproken. Zo’n toon is dus best wel belangrijk. Als een woord op dezelfde manier wordt uitgesproken als een ander woord, maar op een andere toon, dan kan het iets heel anders betekenen.

Het Mandarijn heeft 5 verschillende tonen. Deze tonen worden aangegeven met streepjes boven de Pinyin woorden, waardoor je weet op welke toon dit woord moet worden uitgesproken. Soms worden de tonen niet aangegeven met streepjes maar met de nummers 1 t/m 5. Bij het uitspreken van de tonen moet je letten op de toonhoogte van je stem binnen je eigen stembereik. Als je meer wilt weten over de uitspraak van de vijf tonen kun je hier meer informatie vinden.

De 5 meest gemaakte fouten bij de tonen

1. Chinese tonen zijn niet hetzelfde als intonatie. Als je bijvoorbeeld een vraag stelt in het Nederlands gaat je stem aan het einde van de vraagzin omhoog. Dit gaat vaak automatisch en je denk hier helemaal niet over na. Maar als je Chinees spreekt moet je hier dus wel over nadenken. Als het laatste woord in een vraagzin op de vierde toon uitgesproken moet worden, kun je dus niet omhoog gaan met je stem. Het Chinees gebruikt andere manieren om intonatie aan te geven. Dit zal in het begin heel onnatuurlijk aanvoelen.
2. De tonen zijn super belangrijk in het Chinees en je kunt er niet zomaar eentje overslaan of veranderen. Maar dit betekent niet dat alle tonen heel individueel en overduidelijk moet uitspreken. Je kunt de tonen vaak wel een beetje aan elkaar plakken en afzwakken om de zin vloeiender te laten klinken.
3. Vergeet de neutrale toon niet! De vijfde toon is dan misschien wel neutraal, maar het is nog wel een toon. Soms hebben mensen die Chinees leren de neiging om de vijfde toon te veranderen naar een derde toon. Maar dit is gewoon hartstikke fout! Let op: het woordje 子 wordt opzichzelfstaand uitgesproken als zǐ, maar achter een ander woord komt wordt het een vijfde toon: 孩子 háizi.
4. Let goed op de toon sandhi! De derde toon kan veranderen in een tweede toon als er meerdere derde tonen achter elkaar staan. Wil je meer weten over de toon sandhi regels? Klik hier!
5. De neutrale toon wordt niet altijd op dezelfde toonhoogte uitgesproken, maar wordt beïnvloed door de toon die ervoor staat. Als je je eigen stembereik indeelt in een schaal van 1 tot 5 waarbij 1 heel laag is en 5 heel hoog is, dan kun je de neutrale toonhoogte als volgt vaststellen:
   De toonhoogte van een neutrale toon wordt na de…

    

   • eerste toon op level 2 uitgesproken (laag).
   • tweede toon op level 3 uitgesproken (midden).
   • derde toon op level 4 uitgesproken (midden/hoog).
   • vierde toon op level 1 uitgesproken (laag).

Tips van de ervaringsdeskundige

Pinyin en de Chinese tonen zullen in het begin zeker wennen zijn en je zult het niet in één keer onder de knie hebben. Maar geef niet op en blijf oefenen! Vergeet niet dat luisteren ook heel belangrijk is. Als je veel luistert naar het Mandarijn zul je de uitspraak zelf ook sneller goed doen. En laat je niet afschrikken door die veel voorkomende fouten. Fouten maken is juist goed! Door veel te spreken en Chinese woorden hardop uit te spreken zul je snel een soort ritme creëren en raak je gewend aan het spreken op tonen. Hier volgen nog een paar tips voor handige hulpmiddeltjes voor het leren van Chinees.

1. Houdt de Baozi TV website goed in de gaten! Binnenkort komen er ook filmpjes die je helpen met de uitspraak van het Chinees.
2. Download de app: ‘Pleco’. Dit is een gratis app die dient als Chinees-Engels woordenboek. Je kunt er allerlei woorden opzoeken door zelf karakters te tekenen, door karakters in te typen, of door de pinyin in te typen. Er staan ook voorbeeldzinnen bij in zowel Chinese karakters als in Pinyin.
3. Kijk Chinese filmpjes! Er is vanalles te vinden op youtube. Kijk bijvoorbeeld de talkshow: 世界青年说 Shìjiè qīngnián shuō waarin niet-Chinezen een discussie houden in het Chinees of luister naar Chinese liedjes.